Oude tijden herleven in de binnenstad van Vlissingen. In het gebied tussen de Boulevard, de Spuistraat en het Bellamypark heeft ontwikkelaar Marsaki in opdracht van l’Escaut Woonservice het opvallende nieuwbouwplan ‘Groote Markt’ ontwikkeld.
Onderdeel hiervan zijn 22 authentieke stadswoningen die zijn gerealiseerd aan de Slijkstraat. Het uiterlijk van deze nieuwbouw is door het gebruik van traditionele, keramische bouwmaterialen zowel karakteristiek als modern en doet absoluut recht aan de historie van het gebied.
“In de volksmond heet het plangebied Groote Markt ‘de Oude Stad’. Het ligt tussen de Boulevard en de historische binnenstad in”, legt Nils Bouwman uit. Hij is projectleider vastgoed bij l’Escaut en sinds 2009 betrokken bij het nieuwbouwproject. “Hierdoor ligt het in de luwte en ervaar je geen drukte van het strand of het stadscentrum, maar woon je er wel heel dichtbij. Op papier is dit dus een ideale locatie.”
Herstellen van de structuur
“Door de jaren heen heeft dit gebied echter diverse transformaties ondergaan. Van haven, tot exercitieterrein en gebombardeerde stad. Dit is de leefbaarheid niet ten goede gekomen. Met name door de bouw van 88 portiekwoningen in de wederopbouwperiode is het fijnmazige binnenstedelijke karakter doorbroken waar dit gebied om bekend stond. Daarnaast waren deze woningen door de vergrijzing minder aantrekkelijk voor onze doelgroep. Toen deze woningen toe waren aan vervanging, konden we twee vliegen in één klap slaan: de weeffouten in de wijk herstellen en het woningbezit van l’Escaut aanpassen aan de eisen van vandaag en morgen. Samen met de gemeente Vlissingen hebben we een samenwerkingsovereenkomst gesloten om dit stuk vergeten stad, dat absoluut potentie heeft als woongebied, te repareren.”
Bouwen op vier locaties
Beide partijen investeren fors in het nieuwe woningaanbod van Groote Markt. Het plan omvat circa 90 woningen verdeeld over vier locaties. Olaf Cornelius werkt als projectmanager bij Marsaki, dat voor l’Escaut het totale projectmanagement heeft verzorgd tijdens de ontwikkelingsfase en de realisatiefase. Hij legt uit welke invloed de omgeving uitoefent op deze herstructureringsopgave. “Aan de Slijkstraat zijn op twee locaties grondgebonden woningen gerealiseerd, voornamelijk voor de koopsector. Deze straat is de drager van de stedenbouwkundige structuur van de buurt en kenmerkt zich door vooroorlogse woningen met sterk gedifferentieerde gevels. Wisselende pandbreedtes, verspringende gevelrooilijnen en goothoogtes en verschillende texturen van de gevels zijn hier de belangrijkste karakteristieken. Dit beeld is overgezet naar de nieuwbouwlocatie. Bouwseries vind je hier niet terug. In plaats daarvan staat een sterk verticaal geparceleerde architectuur centraal. Daarom hebben we bij deze grondgebonden woningen ook voor twee architectenbureaus gekozen.”
“Op de hoek van de Breewaterstraat en de Groote Markt is een appartementencomplex gerealiseerd. De bebouwing hier omheen wordt gekenmerkt door tweelaagse duplexwoningen en de kopgevels van bouwblokken met eengezinswoningen. Ook hier was de belangrijkste opdracht om de nieuwbouw aan te laten sluiten op deze gefragmenteerde kleinschalige gevelwand. Daarom is het ritme van een ‘doorsnee’ appartementencomplex hier doorbroken door te variëren in textuur, gevelbeëindigingen en -openingen.”
Overgangsgebouw
In de kromming van de Gasthuisstraat is een appartementencomplex gebouwd dat zich juist kenmerkt door het gebruik van horizontale lijnen. Cornelius legt uit: “Deze nieuwbouw ligt tussen de hoge eenvormige flatwand aan de Boulevard en de geparceleerde laagbouw aan de Slijkstraat en Verlorenlandstraat in. Door met horizontale lijnen een eenheid aan dit gebouw mee te geven, sluit het goed aan op de bebouwing op de Boulevard. De gekozen details accentueren vervolgens de menselijke maat en vormen zo de overgang naar de kleinstedelijke binnenstad.”
Eindeloos variëren op de Groote Markt
In een project waar diversiteit centraal staat, bepaalt het materiaalgebruik de mate van succes. In het ontwerp van de Groote Markt voeren keramische bouwmaterialen de boventoon. Cornelius: “Deze keuze was vrij eenvoudig. Keramische bouwmaterialen sluiten uitstekend aan bij de bestaande omgeving, hebben een duurzaam karakter en maken het mogelijk om eindeloos te variëren. Voor de juiste mix van materialen hebben we een bezoek gebracht aan de Expo van Wienerberger in Zaltbommel. Je hebt een compleet overzicht van keramische gevelstenen, dakpannen, raamdorpels en binnenmuurstenen in diverse kleuren, vormen en formaten. Je kunt deze daarnaast ook direct mixen en matchen. Samen met de architecten, de gemeente en de stedenbouwkundige zijn we hier een dag lang geweest om de juiste keuzes in pannen en stenen te maken.” Uiteindelijk is er een mix van maar liefst acht verschillende Terca gevelstenen gekozen. Op het dak liggen drie soorten Koramic OVH dakpannen.
Bij de materiaalkeuze is rekening gehouden met de inrichting van de openbare ruimte. “Bij het ontwerpen van het gebied en de bebouwing moet je altijd gelijktijdig en gezamenlijk optrekken met elkaar. Alleen dan kun je een project naar een hoger plan tillen en een echte kwaliteitsimpuls creëren voor de gehele buurt. Daarom zie je ook in het straatbeeld veel hoogwaardige, gebakken materialen terug.”
Samenwerking als sleutel
Goede samenwerking met alle betrokkenen is daarom volgens beide heren ook een absolute succesfactor bij iedere binnenstedelijke herontwikkeling. Bouwman: “Of het nu om archeologisch onderzoek gaat, bodemsanering of het verleggen van kabels en leidingen. Je hebt op allerhande vlakken met elkaar te maken. Doe het dan ook samen, óók op financieel gebied. Bij dit project hebben we een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de gemeente. Zij leveren een bijdrage aan de sloop en onttrekking, terwijl wij meebetalen aan het openbaar gebied.”
Individuele herkenbaarheid
Het nieuwbouwproject ‘Groote Markt’ is halverwege 2014 opgeleverd en stemt alle betrokkenen tevreden. Geen wonder, want de buurt is er in veel opzichten aantoonbaar op vooruitgegaan. Er is een betere wijk ontstaan met meer groen en een veel minder prominente plek voor auto’s door de goede parkeeroplossingen. Maar de absolute onderscheidende factor is de individuele herkenbaarheid van de woningen, zelfs in de appartementengebouwen. Cornelius: “Het straatbeeld kent veel variatie door de wisselende architectuur van de gevels en het bijzondere materiaalgebruik. We merken dat dit met name de nieuwe bewoners aanspreekt. Ze kunnen hierdoor aanwijsbaar maken waar zij wonen. Er is bewust niet bezuinigd maar gekozen voor materialen van hoge kwaliteit met bijzondere aandacht voor detailleringen. Dat maakt dit plan uiteindelijk uniek.”
Dit artikel is eerder verschenen in Wienerberger Vision, het inspiratiemagazine over keramisch bouwen van Wienerberger.
De headerfoto ‘Vlissingen‘ valt onder het copyright van Robert Brands.
Leave a Reply